Spis treści
Wesele Góralskie Na Podhalu
Wesele Góralskie.
Witam wszystkim czytelników, w tym artykule chcę wam przybliżyć to jak wygląda wesele góralskie z perspektywy Fotografa i Kamerz
Na sam początek mam dla was genialną zapowiedz ślubną od świetnego kamerzysty z Zakopanego-Piotra Gdulskiego, który wraz ze mną bardzo często pracuje na tego typu weselach. Można powiedzieć, że do perfekcji opanował nagrywanie tych bardzo trudnych technicznie zadań, które stawiane są przed kamerzystą ślubnym na weselu góralskim. Więcej prac Piotrka możecie obejrzeć na jego kanale VIMEO
Przygotowania do Ślubu
Skoro piszę o przygotowaniach nie może zabraknąć krótkiej wzmianki o ubiorze. Tutaj nie zobaczycie tradycyjnej sukni ślubnej, a prawdziwy strój ludowy, który przetrwał w niezmienionej formie od wielu wieków. Jedynym szaleństwem, na które może pozwolić sobie przyszła Panna Młoda jest wybór zdobień gorsetu, bluzki czy spódnicy, z których składa się ten tradycyjny strój. Wzory zdobiące gorset to motywy kwiatowe zaczerpnięte prosto z górskich rejonów. Strój Karoliny, który widzicie poniżej zdobiony jest cekinami układającymi się w kwiaty.
Każdy strój wykonywany jest na indywidualne zamówienie, stąd każdy jest inny. Wyżej mogliście podziwiać bogaty strój nabijany cekinami, zaś poniżej prezentuję wam ubiór ręcznie haftowany przez miejscowe hafciarki, które tworzą te cuda.Kwiaty haftowane na gorsecie mają swoje znaczenie np. lilia oznacza czystość.
Kolejną kwestią jest fryzura Panny Młodej, tak jak tradycja nakazuje włosy powinny być spięte w kok, tzw. „cubę”. Natomiast do włosów koniecznie musi być przyczepiona wstążka z mirtem, która później wykorzystywana jest przy obrzędzie cepcowin. Wszystkie dodatki typu kolczyki, naszyjnik czy bransoleta zrobione są z prawdziwego korala, najczęściej z dodatkiem złota. Na nogach oczywiście nie może zabraknąć skórzanych kierpiec w kolorze czarnym lub brązowym w zależności od upodobań.
Natomiast jeżeli chodzi o ubiór Młodego Pana, tutaj strój nie różni się od tego noszonego przy innych okazjach. Na strój młodego składają się: koszula,portki,kapelusz, kierpce, spinka do koszuli, opasek, oraz cucha którą zarzuca się na ramiona- przewiązana jest białą wstążką. Wprawne oko jednak rozróżni kawalera od żonatego mężczyzny. Po ślubie nie nosi opaska ani piórka przy kapeluszu, są to bowiem atrybuty stanu kawalerskiego.
Skoro wiecie już jak wyglądają Państwo młodzi w swoich pięknych, tradycyjnych strojach, czas opowiedzieć wam troszkę o przygotowaniach do ślubu. Główna część odbywa się w domu Pani Młodej. To tutaj zbiera się najbliższa rodzina i to właśnie tutaj przyjeżdżają pytace oraz kapela góralska,by wraz z Panią młodą wysłać druhny (druzcki) konnym zaprzęgiem po młodego Pana, do jego domu. Nierzadko Młoda jest z Zakopanego, a Młody z Bukowiny czy Białki Tatrzańskiej. Są to znaczne odległości, mimo to jak tradycja nakazuje podróżuje się końmi, stąd też nie rzadko fotograf i kamerzysta rozpoczynają pracę ok 9-10 rano. Bardzo ważne jest by umiejętnie sfotografować te wszystkie zawiłe elementy, gdyż właśnie na reportażowym podejściu do tematu zależy młodej parze..
Zadaniem druhen (druzcek) jest pomoc w ubieraniu młodego Pana, założenie opaska czy czerwonej wstążki do cuchy, która jest oznaką stanu kawalerskiego.To właśnie tą wstążkę niebawem zamieniać będzie na białą Pani Młoda, ale o tym później.
Gdy młody Pan jest już pięknie ubrany i gotowy do drogi, wówczas ma miejsce pierwsze błogosławieństwo w domu rodzinnym młodego, gdzie błogosławią go jego rodzice.
Następnie druhny (druzcki) wyprowadzają Pana Młodego z domu pod ręce i wspólnie udają się zaprzęgiem konnym do domu Pani Młodej, gdzie będzie miało miejsce błogosławieństwo obydwojga przyszłych małżonków.
W między czasie w domu Pani młodej zbierają się goście, rodzina i sąsiedzi.
W czasie gdy młody jest w drodze, co zwykle zajmuje sporo czasu, ubiera się Pani Młoda, zwykle podczas ubierania pomagają druzcki, bądź mama młodej Pani.
Młoda Pani zwykle wita Pana Młodego i najbliższych z jego rodziny na zewnątrz- przed domem. Cały orszak prowadzą pytace, którzy śpiewają tradycyjne przyśpiewki. To nie jedyne zadanie, które będzie stać przed pytacami. W dniu wesela do ich obowiązku należy ciekawie poprowadzić obrzęd cepca,czyli „wykupienia” Pani Młodej.
W domu Młodej Pani ma miejsce kolejny ważny obrządek -zmiana koszuli na tą, którą przygotowała dla swojego wybranka Młoda Pani. Wtedy również zmieniona zostaje wstążka z czerwonej na białą. Po tym obrzędzie rodzice błogosławią swoje dzieci i wszyscy wybierają się do kościoła.
Ceremonia Ślubu Wesele Góralskie
Ceremonia w Kościele nie różni się prawie od każdej innej poza kilkoma detalami. To drużbowie i druhny (druzcki) prowadzą Młodych przed ołtarz przy pięknych dźwiękach kapeli góralskiej , ksiądz natomiast ubrany jest w ornat z motywami ludowymi. Zdjęcia które oglądacie poniżej zostały zrobione w pięknym Kościele pod wezwaniem św Anny w Zębie – notabene rodzinnej wsi jednego z naszych najlepszych skoczków narciarskich Kamila Stocha.
Po zakończeniu obrzędów kościelnych młoda Para jedzie końmi pięknym, barwnym korowodem z muzyką i śpiewem przez malownicze tereny do karczmy. W dalszej części artykułu pokaże wam jak wygląda prawdziwe wesele góralskie na Podhalu. Wszystkie okoliczne wsie, takie jak: Murzasichle, Białka Tatrzańska, Bukowina, Dzianisz, Witów czy Chochołów obchodzą tą uroczystość bardzo podobnie jak robi się to w samym Zakopanem czy Kościelisku.
Wesele Góralskie , Pierwszy Taniec
Początkowo wszystko przebiega dokładnie tak samo jak na tradycyjnym weselu. Rodzice witają młodych chlebem i solą, a Młoda Para wita przybyłych na wesele gości. Następnie jest już spora zmiana, ponieważ nie ma życzeń, wszyscy goście zasiadają do obiadu, po którym następuję pierwszy taniec. Chwile później Młoda Para kroi tort, który jest podany bezpośrednio po obiedzie. Jak widzicie harmonogram dnia jest bardzo napięty, tym bardziej, że przecież trzeba zabawiać w międzyczasie sporą liczbę gości, może dla niektórych z was będzie to szok, ale na wesele góralskie potrafi przybyć 300-400 osób, a podobno zdarzały się i większe. Fotograf i kamerzysta mają ręce pełne pracy. Mówiąc szczerze dzieje się tyle, że nie rzadko jemy obiad na kolanie, w 3 minuty albo nie jemy go wcale i nie przez brak gościnności, ale dlatego że zwyczajnie nie ma na to czasu.
Plener Z Drużyną
Kolejnym punktem obowiązkowym jest tzw. Plener Z Drużyną. Para Młoda, wszyscy drużbowie i druzcki wybierają się wraz z fotografem i kamerzystą, by wykonać kilka mniej lub bardziej formalnych kadrów z widokiem na góry. Oczywiście jako iż wszyscy są w świetnych humorach można wykonać naprawdę genialne, spontaniczne zdjęcia. Zwykle jedziemy w miejsce niezbyt odległe od sali weselnej , aby nie tracić czasu na dojazdy i mieć więcej czasu na zdjęcia. Popularne są te miejscówki, które mają świetny widok na całe pasmo Tatr z królującym Giewontem. Stąd też najlepsze miejsca to te położone wyżej jak: Furmanowa, Salamandra, S
Bernadetta i Damian Plener Ślubny Kasprowy Wierch
Przy okazji pleneru ślubnego z drużyną chciałbym opowiedzieć wam trochę o roli druzcek i drużbów na weselu. Do obowiązków tzw. drużyny należy pomaganie Parze Młodej podczas całego dnia,przykładowo donoszenie alkoholu, zabawianie gości. Oczywiście najważniejszym zadaniem jest uczestnictwo i spora rola,którą mają do odegrania podczas obrzędu cepowin. W drużynie znajdują miejsce tylko kawalerowie i panny i jest ich od 4 do 12 par w zależności od regionu Podhala.
Tańce i Zabawy
Dwa słowa również chciałbym poświęcić samej imprezie. Poza tradycyjnymi cepowinami, które opisuję dla was poniżej nie ma tutaj zbytnich różnic pomiędzy zwykłym weselem, a weselem góralskim. Jest głośno radośnie i wszyscy weselnicy świetnie się bawią. Zabawa trwa zwykle do białego rana.
„Jedzą, piją, lulki palą,Tańce, hulanka, swawola; Ledwie karczmy nie rozwalą.”,
Tradycyjny Góralskie Cepowiny
Najważniejszą częścią wesela są cepowiny pani młodej. Pytace i Starościny muszą się wykazać szerokim wachlarzem śpiewek związanych z wykupieniem pani młodej. Druzcki i drużbowie swoim śpiewem powinni wykazać zalety i uciążliwości życia małżeńskiego, złożyć życzenia i pożegnać ze stanem panieńskim. Młody musi wykupić swój kapelusz i na koniec zaśpiewać oraz zatańczyć ze swoją żoną.
Śpiewają również wszyscy weselnicy i jest to odpowiednik życzeń na zwykłym weselu tyle, że tutaj przyjmują one formę śpiewaną. Na koniec tańczone są tradycyjne góralskie tańce tzw. solówki. Dla fotografa i operatora kamery jest to jeden z najcięższych momentów z całego dnia, tradycyjne cepowiny potrafią trwać do 3 godzin. Zdecydowanie brakuje miejsca, ponieważ jednocześnie na parkiecie potrafi znaleźć się na raz 200 osób, zarazem jest to jeden z ciekawszych do fotografowania momentów podczas całego wesela. Trzeba więc być maksymalnie skoncentrowanym, by uchwycić te unikalne momenty, które są tak bardzo istotne dla Młodej Pary.
Mam nadzieję, że przebrneliście do końca artykułu i choć trochę przybliżyłem wam wesele góralskie i jego piękne tradycje, które kultywowane są na całym Podhalu.
Fotograficznie nie jest to temat łatwy ze względu na dużą ilość ludzi, ciemne sale i kościoły, ale za to jakże wdzięczny, piękny i totalnie inny niż w każdym regionie Polski. Jest to mój pierwszy tak długi artykuł,więc liczę na wyrozumiałość czytelników.
Fotografia : Mateusz Kiszela
Opracowanie : Mateusz Kiszela
Materiały Filmowe : Piotr Gdulski
Karczmy które zostały pokazane w materiale
Karczma Harenda , Karcma Góralsko, Zajazd Furmański, Karczma Witowianka
Mała aktualizacja wpisu jest mi niezmiernie miło że wesele góralskie zainteresowało tak wiele osób, napisali o nas: National Geographic Polska , Zankyou Polska , Tygodnik Podhalański klikając w link możecie przeczytać artykuły w których cytowano nasz tekst.